Het is alweer even geleden, maar wat hebben onder andere Rico Verhoeven, Marco Borsato, Nicolette Kluijver, Sergio Herman, Renze Klamer, Lykele Muus, Wesley Sneijder en Yolanthe allemaal met elkaar gemeen? Naast dat ze een Bekende Nederlander, of nou ja, je-kent-ze-of-je-kent-ze-niet-BN’er zijn?
Hmmmm, moeilijk moeilijk. Daar is nooit iets over te lezen in medialand. Maar toch denk ik dat ik het wel weet. Niet omdat ik er dol op ben. Op andermans misère. Ja ik heb natuurlijk wel klein bovengemiddelde interesse in scheidingsverhalen. Raar maar waar. Omdat het gewoon mensen zijn, met ieder een eigen kwetsbaar verhaal, een single story. Net als jij en ik. Alleen worden deze verhalen nét wat groter publiekelijk uitgemeten dan mijn eigen beslommeringen. Er is bijna geen ontkomen aan.
Deze Bekende Nederlanders gaan sinds een tijdje als single ouder verder door het leven. Althans voorlopig. (De verzoening tussen Marco en Leontine zou zomaar eens kunnen uitkomen op een nieuwe start van iets moois). Ze hebben allemaal besloten om uit elkaar te gaan. Besloten om elkaar los te laten. Om het maar op z’n Marco’s te zeggen; “kijken hoe het danst zonder…”.
Vele vooroordelen worden op de verbroken relaties losgelaten, als rondvliegende doelloze kogels waaronder ‘het huwelijk is mislukt.’ In deze clichématige vooringenomenheid komt vaak de “hij zal wel een ander hebben” op te proppen. Daarin wordt voor mij de publieke onwetendheid pijnlijk zichtbaar. Onwetendheid over hoe de gebroken stellen zelf in de wedstrijd zitten. Bovendien wordt er, als het al waar is, ook nog eens voorbijgegaan aan het proces voorafgaand aan zo’n punt. Want hoe kan je op zo’n punt komen? Nou….Bijvoorbeeld zo:
THE SHIT HITS THE FAN. Ga je best wel lekker in je relatie of gewoon heel goed, krijg je kinderen. In één klap veranderen alle spelregels en agenda’s. Je wil het niet, maar je ontkomt er niet aan. Voornemens om lekker die ontspannen, go-with-the-flow ouders te blijven, anders dan alle andere ouders, zijn niet te houden. Bij eentje is het nog redelijk in controle, maar bij twee en drie staat alles z’n kop. Verschillen worden uitvergroot. Opvoedingsdiscussies dagelijkse kost. Al bestaande irritaties worden groter zonder dat je daar extra moeite voor doet. De bodem zakt langzaam weg en het fundament waarop je aan het bouwen bent, is helemaal niet zo sterk en verbonden als je dacht of misschien hoopte. Signalen en opgekropte ontevredenheid zijn nog lange tijd te onderdrukken. Maar het gebeurt toch. Je verliest elkaar, groeit uit elkaar. Patronen zijn diep geworteld, wellicht te diep om nog te kunnen veranderen. Of misschien wil je ze ook niet meer veranderen. Relatietherapie helpt niet meer.
Je vindt elkaar niet meer. En dan? Pijn en verdriet. Aan beide kanten. Wellicht ook opluchting. Is het dan mislukt? Heb je dan gefaald?Regisseur Noah Baumbach van ‘Marriage Story’, zelf gescheiden, verwoordt het mooi:
“Dat een huwelijk is afgelopen, wil nog niet zeggen dat het is mislukt. Mensen die uit elkaar gaan, hebben vaak het gevoel dat ze gefaald hebben. Juist als iets een einde heeft, kun je zien wat er goed aan was.”
Voor mij geldt eveneens de andere kant. Ik zag namelijk tijdens en na mijn scheiding alleen die mooie kant. Die verheerlijkte ik, idealiseerde ik. Maar na verloop van tijd begon ik te zien wat er ook NIET klopte tussen ons. Hoe wij ons ontwikkeld hadden, individueel en in de relatie. Hoe de dynamiek zich op een negatieve manier als een neerwaartse spiraal had vastgebeten in onze liefde. Sterker nog, ik durfde dat misschien toen pas toe te laten. Net als mijn eigen tekortkomingen en wensen. Iets met angst en een roze bril niet af durven doen. Iedereen ontwikkelt zich in de loop van de tijd. Door ervaring, tegenslagen, gebeurtenissen en reflectie. En daarmee ontwikkelen relaties zich ook. Of beter gezegd; individuele ontwikkeling vraagt van de relatie zich mee te ontwikkelen. Als een dynamisch spel. Héél mooi als het zo gaat, werkt en blijft. Maar niet onoverkomelijk als de ‘koek op is.’
Dat is naar mijn mening geen lichtzinnige gedachte, maar een optelsom van mijn eigen ervaring en die van bekenden om mij heen. Ik realiseer mij dat het onbewust ‘opgelegde’ gedachtegoed van ‘tot de dood ons scheidt’ in combinatie met de al decennia stijgende levensverwachting en ontzuilde samenleving waarin persoonlijke groei en introspectie een belangrijk goed is, verouderd is. Bovendien is de intensiteit van een relatie in een samenlevende vorm zooo hoog, dat een menig goede vriendschap deze intense ‘way of life’ ook niet zou overleven. Laat staan dat mensen monogaam gebouwd zijn. Om nog maar een klein discutabel zijspoor te noemen.
Dat er een einde is gekomen aan onze relatie wil niet zeggen dat het een ‘mislukt huwelijk’ is. Het zegt ook niets over het ontstaan van onze relatie. In die tijd hadden wij beiden blijkbaar iets nodig van elkaar. Iets wat wij in de loop van de tijd niet meer konden vinden. Een ‘mislukt huwelijk’ zou onze kinderen tekort doen, want die zijn wel degelijk uit liefde geboren. Een liefde die wij hebben gevoeld voor elkaar. En een liefde die er nog steeds is, maar dan anders.
Rico Verhoeven vat dit in de woorden: “Ik ben nog steeds verliefd op de mooie herinneringen en momenten die we samen hebben meegemaakt, maar helaas zijn wij gedurende de jaren uit elkaar gegroeid en is het voor onszelf en vooral de kinderen beter om separaat verder te gaan in goede harmonie.”
Dat het anders is gelopen maakt ons nog geen ‘falers’. Maar misschien zelfs wel winnaars. Ik heb daardoor iets geleerd waar ik nog niet bij kon. Het idee dat liefde kan veranderen. Dat het niet het einde van de wereld is als een relatie eindigt en je daar niet voor gekozen hebt. Door krampachtig vast te houden aan wat was of door angst voor het onbekende, ontneem je niet alleen jezelf nieuwe kansen en geluk. Maar ook die van de ander. Het heeft mij losgemaakt van heersende dogma’s en overtuigingen. Losgemaakt van de illusie dat liefde hetzelfde MOET blijven. Dat je bij elkaar MOET blijven. Dat werkt bevrijdend, alsof de liefde lichter wordt. En dat geef ik graag mee aan mijn kinderen. Onze kinderen. Die niet per definitie kinderen van de rekening zijn. Als alle emoties en belevenissen er kunnen zijn zonder oordeel, zullen zij de situatie gaan begrijpen, accepteren en omarmen zoals het is.
Op het moment dat ik, voor de coronacrisis, op een ‘afterparty’ van een straatfeest (say what?) aan mijn getrouwde buurvrouw de vraag had gesteld of een huwelijk kan mislukken en zij ook tot de conclusie kwam dat dat eigenlijk niet kan, voegde mijn eveneens GETROUWDE straatgenoot van 70 + zich bij ons. Haar boodschap uit de heldere hemel klonk als volgt:
“Een huwelijk is altijd mislukt.”
Tot zover.
Denk daar maar eens over na.
